O Tribunal Supremo (TS), que o pasado 28 de outubro confirmou a sentenza do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) que anulou o expediente de regulación de emprego (ERE) que Alcoa pretendía executar na planta de San Cibrao, indica que houbo “mala fe negocial” por parte da empresa a pesar das súas alegacións.

Os maxistrados da Sala do Social do Supremo reuníronse o pasado mércores día 20 para deliberar sobre o recurso que interpuxo o Grupo Alcoa Inespal contra a anulación do ERE, que afectaba a máis de 500 traballadores.

Coa súa decisión, desestiman o recurso de casación contra a decisión do TSXG que decretaba nulo o ERE de Alcoa ao apreciar “mala fe” nas negociacións por parte da empresa, cuxo “fin único e primordial” era “apagar as cubas e pechar a fábrica da maneira máis rendible posible”.

Na sentenza, relatorio do maxistrado Ignacio García-Perrote, a Sala Cuarta do Supremo lembra que o proceso laboral está concibido como un proceso de instancia única e por tanto o recurso de casación é un recurso “extraordinario”, ben distinto ao ordinario de apelación, e, especialmente, que o julgador de instancia é “quen unicamente ten inmediación e a quen corresponde a valoración da proba”.

Ademais, respondendo punto por punto o recurso, indica que a sentenza recorrida xa tivo en conta o período de consultas para a negociación, que foi “inusualmente longo” –cento vinte días– e que a empresa admitiu a súa prolongación en diversas ocasións. Tamén recolle que a empresa aceptou entrar en negociacións de venda cunha terceira marca e que finalmente ofreceu un expediente de regulación temporal de emprego. Pero a pesar destes pasos, o Supremo lembra que a sentenza de instancia concluíu que de acordo ao artigo 386 LEC, existiu mala fe negocial.

A PARALIZACIÓN DAS CUBAS

Aínda que a empresa alegou que o problema económico se derivaba do funcionamento das cubas e que se comprometían ao seu rearranque, o Supremo lembra que xa o xulgado de instancia dixo que a cuestión do rearranque “nin estaba clara no momento da negociación, nin o está agora no momento xudicial, xa que as probas periciais nos sitúan ante un proceso de rearranque longo e custoso”.

Doutra banda, o alto tribunal indica nos seus fundamentos de dereito ante a alegación da empresa de que os representantes dos traballadores non negociaron de boa fe, que o eventual incumprimento por esa representación da súa obrigación de negociar de boa fe “non pode conducir, obviamente, á declaración de nulidade do despedimento colectivo, o que só pode ocorrer cando é a empresa quen incumpre esa obrigación”.

Sobre a alegación plasmada no recurso de que a autoridade laboral non tivo un comportamento imparcial ao longo do período de consultas e que non se axustou ao que lle permite facer o ordenamento xurídico, senón que se extralimitou, o tribunal di agora que esa autoridade laboral “remitiu dez advertencias á empresa, o que non é frecuente, desde logo, na realidade española do despedimento colectivo”.

Pero incide en que dado que non son motivo de análise esas advertencias, “as alegacións vertidas no recurso sobre a actuación da autoridade laboral non poderían levar a variar a declaración de nulidade do despedimento colectivo realizada pola sentenza recorrida”.

DEREITO Á PROPIEDADE PRIVADA

Si que dá a razón á empresa cando afirma que co seu proxecto de despedimento colectivo non se producía exactamente o peche da empresa –aseguraban determinados postos de traballo–, pero asevera o Supremo que esa “imprecisión” non é decisiva para a conclusión alcanzada en instancia.

Ademais, sobre o argumento de que a sentenza recorrida vulnerou o dereito á propiedade privada e á liberdade de empresa, o Supremo di que non é así “tendo en conta que non cabe entender que obrigue a Grupo Alcoa Inespal a vender a planta de aluminio”. O Supremo sostén que a sentenza recorrida aprecia mala fe negocial e cualifica de “sumamente significativo” o número de traballadores afectados polo despedimento colectivo.

O NÚMERO DE DESPEDIMENTOS

Lembra que ese decreto-lei establece que os beneficiarios das axudas á industria electrointensiva deberán manter a actividade produtiva durante un período de tres anos, a partir da data en que se dite a resolución de concesión das axudas. E que se entenderá que os beneficiarios incumpren esta obrigación de mantemento da actividade cando, durante o referido período de tres anos, reduzan a súa capacidade de produción en máis dun 85 por cento, ou que comuniquen un despedimento colectivo que implique unha redución de máis dun 85 por cento do persoal.

Neste sentido, o Alto Tribunal indica que a sentenza recorrida atribúe gran importancia ao feito de que o número de traballadores afectados polo despedimento colectivo no proxecto empresarial se aproximaba, sen pasalo, á porcentaxe que lle permite, de conformidade co Real Decreto-lei 20/2018, consolidar as axudas recibidas sen ter que devolvelas e sen impedirlle o peche das cubas.