-Os labores de limpeza no castro de Rueta en Cervo e as investigacións que se levarán adiante, partiron da iniciativa Mariña Patrimonio?

Si, partiu de nós pois xa levabamos anos tentando, en base a unha subvención que nos outorga da área de Cultura da Vicepresidencia da Deputación de Lugo a para actividades culturais. Entón decidimos introducir entre as actividades algunha intervención arqueolóxica. Por outra parte, sempre quixemos facer intervencións arqueolóxicas máis ambiciosas e por iso nos pareceu interesante esta de Rueta. Xa o tentaramos hai dous anos no mesmo lugar, mais non foi para adiante. Daquela rozaran unha das parcelas e vimos que había algo moi estraño no castro, como uns montículos dentro do recinto interior do castro. Isto chamounos a atención e comezamos a investigar, preguntamos a arqueólogos que observaron isto como algo estraño e por tanto, había que profundar no coñecemento destas formacións. Buscamos un equipo de investigación porque nós queremos que as intervencións sexan investigacións, non excavacións simplemente. É dicir, que haxa un equipo con estudos capaces de encaixar nas novas investigacións. Deuse a casualidade que soubemos do equipo do CISC que podería estar interesado e usaba unha tecnoloxía aínda non moi usada en Galicia. Presentámoslles a idea, dixemos que o noso orzamento era pouco, eles responderon cun interese afirmativo e ademais poderían aportar parte da intervención. Só quedaba rozar o castro para poder pasar o xeorradar e o magnetómetro.

-Como foron os labores para rozar este lugar?

Falamos co Concello de Cervo que se sumou activamente ao proxecto colaborando en todo momento. Tardaron días, pois había unha vexetación moi mesta, e isto ademais impedía ver a auténtica magnitude do xacemento. Aquilo era unha superficie moi ampla e mesmo se dubidou se se acabaría de rozar a tempo para cando chegaran as máquinas do CISC, porque estas viñan de Mérida só por uns días e logo debían volver para aló. O Concello realmente moi ben, porque mesmo contratou unha empresa para axudar de acabar a limpeza do lugar. A iniciativa nosa foi a de traballar sobre este castro dentro das intervencións que saen do común. O noso orzamento é pouco e só podemos facer cousas modestas, mais neste caso non foi modesto porque se xuntaron unha serie de circunstancias que favoreceron realizar un proxecto amplo.

rozaran unha das parcelas e vimos que había algo moi estraño no castro, como uns montículos dentro do recinto interior do castro. Isto chamounos a atención e comezamos a investigar

-Ao final sóubose que eran os montículos?

Pasaron primeiro o magnetómetro para saber se hai algún muro, algún tipo de lume, mais iso recollen datos que logo deben procesar. Noutros puntos pasaron o xeorradar e os seus datos tamén se deben procesar. Logo disto, hai outro proceso de interpretación longo, pois dixeron que por cada día de traballo coa maquinaria podería levar tres días de interpretación. De todas maneiras, de cando en vez eles miraban o resultado e cando foi a visita ao público dixeran que se detectaran posibles estruturas de cabanas. Tamén se debe dicir que os resultados destas máquinas dependen do grao de humidade, do tipo de terreo e salinidade por exemplo, elementos que poden facer variar os resultados. Non obstante, os especialistas dixeron que aquí os resultados saíran ben.

-Por que motivo se trouxeron estes aparellos desde Mérida?

Aquí traballaron o CSIC, o Instituto de Ciencias do Patrimonio de Santiago de Compostela e o Instituto de Arqueoloxía de Mérida, e este último colabora en moitas accións, tamén é parte do CSIC. Máis adiante farase unha exploración mediante o uso dun dron xunto con outra máquina. O CISC mercou a máquina, aínda non lles chegou, así que a estrearán en Rueta. Tamén están pensando en facer unhas medicións para saber se hai murallas nos parapetos e outros elementos. Vai ser un estudo completo mediante fotografía con dron.

Falamos co Concello de Cervo que se sumou activamente ao proxecto colaborando en todo momento e tardaron en rozar debido á densidade da vexetación

-Non tedes medo que agora entre alguén expoliar o lugar?

É un risco que sempre está aí en todos os xacementos. Seguramente non haxa moito perigo de que alguén vaia cun detector de metais a un castro que coñece todo o mundo, visible e con xente que vai visitalo en comparación a outro castro plantado de eucaliptos e onde non vai ninguén e apenas é visible. Existe ese debate sobre se dar a coñecer onde están os xacementos, nós estamos convencidos que si, porque estamos seguros que os veciños avisarán se ven alguén cun aparello para encontrar metais. Se Rueta segue rozado é difícil que se meta alguén porque tamén hai casas arredor.

-Sabése polos indicios a que época pertence este castro, Idade de Ferro, do Bronce?

Non se sabe aínda se hai algún indicio. Ao pé do castro hai unha pena chamada Pena do Raio desde onde se pode ver o conxunto e polo aspecto podería ser máis antigo, mais polo de agora non se sabe. Aínda falta por estudar se aparece unha estrutura definitoria dunha ou outra época xa se podería dicir algo, mais iso será complicado. Aí xa habería que facer unha cata, unhas mostras datables para sabelo, senón é moi complicado. Este castro é visualmente tan potente porque está nun lugar privilexiado, e se o deixamos tal como está agora, é de por si un atractivo. Mirando para el a xente xa entende que é un castro sen necesidade de excavalo, porque iso é como destruír o patrimonio e economicamente é case inviable e aínda é máis inviable mantelo en condicións decentes. Galicia está chea de castros excavados e a medio excavar cheos de silvas e iso non se pode permitir. É preferible que estea tapado e visitable sen felgos, toxos ou silvas. Ademais, coa maquinaria empregada, sen mover un gramo de terra, podemos como son as estruturas que hai debaixo da terra. Se houbese unha boa actuación de limpeza e un panel ou mapeado para saber onde están as edificacións, chega de sobra. Ademais, parece que esta será a maneira de poñer en valor os xacementos arqueolóxicos nun futuro.

Unha excavación mesmo con arqueólogos é destrución e non se poden facer para logo deixalas abandonadas e convertidas en silveiras

-Fala da creación dunha ruta de castros?

Pódese crear unha ruta de castros, mais non se poden excavar. Os castros e outros xacementos arqueolóxicos non hai que desenterralos por completo porque sería destruílos. Podemos saber como é sen necesidade dunha intervención tan profunda.

-As vindeiras campañas sobre este castro continuarán o ano que vén?

Se para o ano que vén temos a subvención da Deputación ao mellor podemos realizar unha intervención en Rueta ou noutro lugar. Se despois de analizar os resultados aparecese algo moi expectacular, ao mellor se pode facer unha cata para saber que é e para datalo, sería unha cata para tapar despois. Unha excavación mesmo con arqueólogos é destrución e non se poden facer para logo deixalas abandonadas e convertidas en silveiras. Para iso é mellor un sitio rozado e con información gráficas coa tecnoloxía que se está utilizando agora.

Este castro é visualmente tan potente porque está nun lugar privilexiado, e se o deixamos tal como está agora, é de por si un atractivo

-Cantos castros pode haber na liña da costa da Mariña dos que se teña noticia e non fosen explorados?

Non sei cantos haberá, poden ser entre 25 ou 30, aínda que falo de memoria. Actualmente están case todos catalogados, mesmo hai sitios identificados como castro que non son tal, non se sabe por que a Dirección Xeral os incluiu porque alí non hai rastros. Tamén é certa a existencia de castros sen inventariar e que será difícil inventarialos por estaren destruidos pola acción humana ou polo mar. En Mariña Patrimonio contrastamos con arqueólogos para contrastar a información e logo nos poden dicir se é ou non un castro. Algo que pouca xente sabe é que dentro de Alcoa hai un castro nun lugar chamado Castro Alto. Como está? Posiblemente arrasado. Hainos costeiros que non se pode entrar neles por culpa da vexetación, eucaliptos e outras plantas.