EFE. Daniel Vizoso, de Alfoz, é o último pastor a pé da Serra do Xistral e un dos poucos que quedan xa en España. Con 90 anos cumpridos, as súas forzas están intactas e sae cada día co seu rebaño de case un centenar de cabras e ovellas en percorridos de ata vinte quilómetros.

A súa curiosa historia é a de moitas persoas, cada vez menos, que manteñen vivos oficios que se atopan hoxe en vías de extinción.

Ao igual que José Pintos, o salmantino recentemente falecido que pese a unha exitosa experiencia en concursos de televisión deixou a súa traxectoria televisiva e tamén toda a ambición de ser millonario para volver reunirse coas súas vacas, na casa do pobo de Casillas de Flores, de 190 habitantes, este nonaxenario galego non se imaxina sen os seus animais.

DESPOBOAMENTO

Así, no norte do norte, récord mundial de aldeas e lugares abandonados, os pés da Daniel Vizoso atravesan camiños que non aparecen en guía algunha, aqueles que nada saben de coordenadas GPS.

Non obstante, a pisada do seu gando e a súa propia manteñen abertos estes sendeiros e, por ende, os modos de vida da xente que aínda resiste en ocupacións de gran compoñente vocacional condenadas ao abandono.

“Se ninguén se movese por estes camiños, cubriríanse axiña de espiños. Son como as terras de labranza, se non se cultivan, vanse a bravo”, explica nunha conversa con Efe o propio Vizoso, cunha erudición despoxada de arrogancia.

SEN COBERTURA

Dicir que non ten teléfono móbil sería algo obvio, posuílo unha inutilidade. A cobertura non existe nesta parte da Galicia rural, pese a que estamos no século XXI.

Nas montañas da parroquia de Pereiro, no concello de Alfoz, ao subir por unha pequena congostra entre eucaliptos escóitanse os cencerros das cabras e ovellas do pastor. Tras unha costa que deixa sen alento, nun gran claro de monte baixo rodeado do seu rebaño dunhas 90 cabezas está a tranquilidade deste amante do rural.

Os seus tres inseparables cans manteñen a raia ao lobo. Non en van, este ermitaño non se axuda doutro medio de transporte que non sexan as pernas. “Andar é bo, porque vexo que os que pastorean sentados nos coches non están mellor ca min”, bromea. Pastor a pé desde hai 45 anos, antes foi labrador. Ao seus 90, cumpridos o pasado 3 de marzo, declárase en total rebeldía.

EN REBELDÍA

Proba disto é que sen atender aos consellos da súa familia, está disposto a dar os seus últimos pasos na montaña, “ata que as pernas sigan funcionando”. Axúdase de dous bastóns que usa “por seguridade”, xa que está operado da espalda, algo que non lle impide trotar axilmente entre turbeiras e pedras graníticas de gran tamaño.

Leva botas de goma altas, unha chaqueta que algún día foi dos domingos, así como un paraugas á espalda atado cunha vella corda que lle cruza o peito. E un gorro francés, pero de “multinacional Made in China con nome de pobo indíxena americano”.

SEN RELEVO

Preguntado sobre se despois del haberá relevo xeracional, asume que ten “xente que pode traballar estas terras, fillos, netos, bisnetos e tataranetos. Pero cando me vaia eles farán o que queiran, por moito que eu lles diga farán á súa maneira… Aínda que non como deben facer”, argumenta.

Resígnase e confesa que lle dá pena, “pero como non o vou ver, que se arreglen. Eu empecei con nada e hoxe teño fincas grandes, de ata quince hectáreas”.

Interrumpe a disertación unha das súas fillas para certificar a sentencia de morte do pastoreo a pé nesta terra. “Non seguiremos. Demasiado traballo para non salvar os números nin a final de mes”, apunta.

CASE UN SÉCULO DE VIDA

A entrada de vento húmido e frío desde o Cantábrico fai desta contorna un lugar duro e inhóspito. A néboa é constante entre as penas, como así se coñecen na zona as pedras de dimensión considerable, que emerxen fantasmagóricas en cumios de apenas 1.000 metros de altura, desprovistas de vexetación pero plagadas de xigantes eólicos.

Segundo o atlas de radiación solar de Galicia, é o lugar de España que menos luz solar recibe. Pero na actualidade hai un clima atípico e esa estampa non é tan habitual. En pleno mes de febreiro xa eran varios os días nos que se superaran os 20 grados.

“Non é normal que a estas alturas do ano esteamos con esta temperatura. A atmósfera cambiou totalmente. Cando era un chaval, empezaba a nevar en outubro e non paraba ata maio. A primeira nevada que caía vivía ata ver a última”, rememora un pastor a pé próximo ao século, o cal recoñece que non hai mellor rexistro para cuantificar o cambio climático.

AS PENAS TEÑEN NOME

Hai unha pista asfaltada preto da súa vivenda. Vizoso vai último no pelotón porque as cabras e as ovellas “saben ben o camiño“. Anoitecendo pecha o seu rebaño, conformado por especies que mañá volverán a ser pezas indiscutibles para conservar este ecosistema.

Lonxe destes lares non se pode coñecer a Daniel en plenitude, porque el non existiría “divorciado” da forma de vida que é monte. Está tan unido a el que cada pedra ten un nome: “Pena Abaladoira, Pena de Freixido, A Grandisca, Pena do Terrón, Pena Albeira, Adrada… Aquí está todo nombrado, como na Coruña as casas”, relata.

Microtoponimia oralmente indocumentada que enmudecerá cando a súa voz non as volva pronunciar, a de alguén tan absolutamente libre que a súa mera existencia é un acto de rebelión.